Avaliação e autoavaliação participativa de atividades práticas de ensino de geografia

Autores

  • Rodrigo Otávio Perea Serrano Universidade Federal do Acre
  • Anderson Azevedo Mesquita Universidade Federal do Acre
  • Manoela Costa de Araújo Discente: UNINTER Educacional
  • José Genival do Vale Moreira Universidade Federal do Acre
  • Arivaldo D’Avila de Oliveira Colégio de aplicação
  • Daniel Giorni Especialista – UNINTER Educacional, Polo Rio Branco, acre, Brasil, ORCID: 0000-0001-7612-7663.

DOI:

https://doi.org/10.22169/revint.v15i34.1715

Resumo

RESUMO

A avaliação das atividades em grupo deve considerar a forma como se realiza o trabalho em conjunto e evidenciar os ganhos do trabalho em equipe. A autoavaliação dentro do grupo — e do grupo — pode determinar os efeitos da aprendizagem no sucesso da tarefa. A maioria dos professores de Geografia reconhece a importância das práticas em grupo como um modo vital de ensinar diferentes temas. Este artigo se baseia em fontes secundarias a respeito de diferentes metodologias de autoavaliação do aprendizado participativo, em atividades práticas. A literatura sobre novas tendências na área de avaliação participativa do trabalho é revisitada, como premissas sobre formas de ensino e avaliação. Oportunidades de organização para a integração dos trabalhos orientados são enfatizadas e a importância do feedback após as atividades é defendida. Este artigo apresenta informações sobre as boas práticas de avaliação de diferentes técnicas de aprendizagem e sobre avaliação participativa, discutindo ainda algumas observações sobre a autoavaliação. Também levanta questões para debate e pesquisas futuras.

Palavras-chave: Aprendizado participativo; Educação; Trabalho em grupo.

 

ABSTRACT

The assessment of group activities should consider the way in which group work is on job success. Most geography teachers recognize the importance of practical group work as a vital way of teaching different geography topics. This article is based on secondary sources regarding different self-assessment methodologies of participatory learning in practical activities. The literature on new practices in the area of participatory work assessment is revisited, as well as the premises on the forms of teaching and assessment. Opportunities of an organization for the integration of targeted work is emphasized and the importance of feedback after activities is advocated. This article presents more information on best practice assessment of different learning techniques and participatory assessment, discusses some observations on self-assessment, and raises questions for future research and debate.

Keywords: Participatory learning; Education; Group work.

 

RESUMEN

La evaluación de actividades grupales debe considerar la forma como se realiza el trabajo en conjunto y resaltar sus logros. La autoevaluación dentro del grupo — y del grupo — puede determinar los efectos del aprendizaje en el éxito de la tarea. La mayoría de los profesores de Geografía reconoce la importancia de las prácticas en grupo como una forma vital de enseñar diferentes temas de la asignatura. Este artículo se apoya en fuentes secundarias sobre diferentes metodologías de autoevaluación del aprendizaje participativo, en actividades prácticas. Se revisa la literatura sobre nuevas tendencias en el área de evaluación participativa del trabajo, como premisas sobre formas de enseñanza y evaluación. Se enfatizan las oportunidades de organización para la integración del trabajo dirigido y se promueve la importancia de la retroalimentación después de las actividades. Este artículo presenta información sobre las mejores prácticas de evaluación de diferentes técnicas de aprendizaje y sobre la evaluación participativa; discute aun algunas observaciones sobre la autoevaluación. También plantea preguntas para futuras investigaciones y debates.


Palabras-clave: Aprendizaje participativo; Educación; Trabajo grupal.


 


 

 

 

 

Downloads

Não há dados estatísticos.

Biografia do Autor

Rodrigo Otávio Perea Serrano, Universidade Federal do Acre

Professor Dr.da área de cartografia.

Anderson Azevedo Mesquita, Universidade Federal do Acre

Professor mestre na área de Quantificação Aplaicada a Geografia.

José Genival do Vale Moreira, Universidade Federal do Acre

Professor, Doutor em Estatistica.

Referências

AYDIN, A. Opinions and self-evaluation of the students of Geography Department about the applications of cooperative learning in Regional Geography Course. Educational Sciences: Theory & Practice, v. 13, n. 4, p. 2413-2418, sept. 2013. DOI: https://doi.org/10.12738/estp.2013.4.1641

BONITO, Jorge; SOUSA, Manuel. Atividades práticas de campo em Geociências: uma proposta alternativa. In: Leite, L. et al. (org). Didácticas e metodologias da educação. Braga: Departamento de Metodologia da Educação da Universidade do Minho, 1997. 13p. Encontrado em: http://hdl.handle.net/10174/8355. Acesso em: 05 abr. 2019.

BUENO, Míriam Aparecida. A importância do estudo do meio na prática de ensino em geografia física. Boletim Goiano de Geografia, Goiânia, v. 29, n. 2, p. 185-198, jul./dez. 2009. DOI: https://doi.org/10.5216/bgg.v29i2.9028

COTTA, R. M. M.; COSTA, G. D. da. Instrumento de avaliação e autoavaliação do portfólio reflexivo: uma construção teórico-conceitual. Interface - Comunicação, Saúde, Educação, v. 20, p. 171-183, 2016. DOI: https://doi.org/10.1590/1807-57622014.1303.

FALCHIKOV, N. Group process analysis: self and peer assessment of working together in a group, in: BROWN, S. & DOVE, P. (ed.) Self and peer assessment (Paper No. 63, Standing Conference on Educational Development), Birmingham, SCED Publications, 1991. DOI: https://doi.org/10.1080/0954730930300308.

FELIX, G. T.; GALLINA, S. F. da S. Gestão, avaliação e participação na autoavaliação da UFSM: em busca de compreensões sob distintos horizontes. TRABALHOS 25º SIMPÓSIO BRASILEIRO, n. 2º, 2011.

GELICI, Ö. & BILGIN, İ. İşbirlikli öğrenme tekniklerinin tanıtımı ve öğrenci görüşlerinin incelenmesi. Adıyaman Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, v. 1, n. 1, p. 40-70, 2011. Disponivel em: http://dergipark.ulakbim.gov.tr/adyuebd/article/view/5000079694/5000074060 Acessado em 01/04/2019.

GOLDFINCH, J. Further developments in peer assessment of group projects. Assessment and evaluation in higher education, v. 19, n. 1, p. 29-35, 1994. DOI: https://doi.org/10.1080/0260293940190103

GRILLO, M. C.; FREITAS, A. L. S. de. Autoavaliação: por que e como realizá-la? In: GRILLO, M.C.; GESSINGER, R.M. (ed.) Por que falar ainda em avaliação? Porto Alegre: EDIPUCRS, 2010. p. 45-49.

HARVEY, L. & GREEN, D. Quality in higher education project: Employer satisfaction. Birmingham: University of Central England, 1994.

HERTZOG, C. J., & LIEBLE, C. A Study of two techniques for teaching ıntroductory geography: Traditional approach versus cooperative learning in the university classroom. Journal of Geography, v. 95, n. 6, p. 274-280, 1996.

HUFFORD, T. L. Increasing academic performance in an introductory biology course. Bioscience, v. 41, n. 2, p. 107-108, 1991. DOI: https://doi.org/10.2307/1311564

IVIC, I. Lev Semionovich Vygotsky. Recife: Fundação Joaquim Nabuco, Editora Massangana, 2010. ISBN 978-85-7019-542-5 Disponível em: http://www.dominiopublico.gov.br/download/texto/me4685.pdf. Acessado em 01/04/2019.

JOHNSON, D. W. & JOHNSON, R. T. Leading the cooperative school. 2. ed. Edina, MN: Interaction Book Company, 1994. 196p.

KAGAN, S. D. Cooperative learning. San Clemente, CA: Kagan Publishing, 1992.

KUENZER, A. Z. Competência como práxis: os dilemas da relação entre teoria e prática na educação dos trabalhadores. Boletim Técnico do SENAC, v. 29, n. 1, p. 16 27, 2018. Disponível em: http://servicos.educacao.rs.gov.br/dados/seminariointernacional/acacia_kuenzer_competencia_praxis.pdf. Acessado em: 01/04/2019.

MELLO, J. A. Improving individual member accountability in small work group settings. Journal of Management Education, v. 17, n. 2, p. 253-259, 1993. DOI: https://doi.org/10.1177/105256299301700210

NORTON, S. M. Peer assessments of performance and ability: an exploratory meta-analysis of statistical artifacts and contextual moderators. Journal of Business and Psychology, v. 6, n. 3, p. 387-399, 1992. https://doi.org/10.1007/BF01126773

OKADA, A.; MEISTER, I.; BARROS, D. M. V. Refletindo sobre avaliação na era da co-aprendizagem e co-investigação. In: 1ª CONFERÊNCIA INTERNACIONAL AVALIAÇÃO E TECNOLOGIAS NO ENSINO SUPERIOR, 2013. Lisboa, Livro de resumos da CATES. Lisboa: CATES, 2013. Disponível em: https://oro.open.ac.uk/42571/1/PP16_Cates2013.pdf. Acessado em 01/04/2019.

SCHECHTMAN, Z. Interrater reliability of a single group assessment procedure administered in. several educational settings. Journal of Personnel Evaluation in Education, v. 6, p. 31-39, 1992. Disponível em: https://link.springer.com/article/10.1007%2FBF00126918. Acessado em 01/05/2019.

SCHECHTMAN, Z. & GODFRIED, L. Assessing the performance and personal traits of teacher education students by a group assessment procedure: a study of concurrent and construct validity, Journal of Teacher Education, v. 44, n. 2, p. 130 138, 1993. DOI: https://doi.org/10.1177/0022487193044002007

SLAVIN, R. Cooperative learning: Theory, research and practice. 2. ed. Boston: Allyn & Bacon, 1995.

SLAVIN, R. Cooperative learning in middle and secondary schools. The Clearing House, v. 69, p. 200-204, 1996. Disponível em: https://www.jstor.org/stable/30189163. Acessado em 01/05/2019.

TARAS, M. De volta ao básico: definições e processos de avaliação. Práxis Educativa, v. 5 n. 2, p. 123-130, 2010. DOI: http://dx.doi.org/10.5212/PraxEduc.v.5i1.123130

VIEIRA, D.; COIMBRA, J. L. Sucesso na transição escola-trabalho: a percepção de finalistas do ensino superior português. Revista Brasileira de Orientação Profissional, v. 7. p. 1-10, 2006. Disponível em: http://pepsic.bvsalud.org/pdf/rbop/v7n1/v7n1a02.pdf. Acessado em 01/04/2019.

VIEIRA, I. M. A. A autoavaliação como instrumento de regulação da aprendizagem. 2013. Dissertação (Mestrado em Supervisão Pedagógica) - Departamento de Educação e Ensino a Distância, Universidade Aberta, Lisboa, 2013. Disponível em: https://core.ac.uk/download/pdf/61422748.pdf. Acesso em: 25 mar. 2019.

Downloads

Publicado

2020-04-08

Como Citar

SERRANO, R. O. P.; MESQUITA, A. A.; ARAÚJO, M. C. de; MOREIRA, J. G. do V.; OLIVEIRA, A. D. de; GIORNI, D. Avaliação e autoavaliação participativa de atividades práticas de ensino de geografia. REVISTA INTERSABERES, [S. l.], v. 15, n. 34, 2020. DOI: 10.22169/revint.v15i34.1715. Disponível em: https://www.revistasuninter.com/intersaberes/index.php/revista/article/view/1715. Acesso em: 9 maio. 2024.